Zabawy wspierające integrację sensoryczną dziecka
Co to jest integracja sensoryczna?
Mózg otrzymuje informacje pochodzące ze wszystkich receptorów: wzrokowych, słuchowych, smakowych, węchowych i czuciowych, potrafi je odpowiednio zinterpretować i na nie odpowiedzieć. Integracja sensoryczna rozpoczyna się już w okresie płodowym i kształtuje się do około 7 roku życia. Układ funkcjonuje dobrze, jeżeli wszystkie funkcje są zrównoważone. Jeśli jednak przetwarzanie bodźców jest zakłócone, może to rzutować na całościowe funkcjonowanie dziecka – na jego rozwój motoryczny, umiejętność skupiania uwagi i uczenia się oraz na rozwój emocjonalny.
Jak stymulować dziecko sensorycznie od pierwszych dni życia?
Ponieważ integracja sensoryczna zaczyna kształtować się już w życiu płodowym, warto w tym czasie zadbać o umiarkowaną aktywność. Spacerowanie, pływanie, bujanie się w hamaku lub na piłce – to proste codzienne czynności, które dostarczą bodźców rozwijającemu się maleństwu. Poza tym warto przemawiać do brzucha, głaskać go, delikatnie uciskać w miejscach, w których widać kończyny malucha – taka prosta zabawa jest dla dziecka pierwszym ważnym doświadczeniem dotyku i interakcją ze światem zewnętrznym, a przyszłej mamie pozwala tworzyć więź z nienarodzonym jeszcze maleństwem.
Już po narodzinach, w pierwszych miesiącach życia dziecka, stymulacja sensoryczna odbywa się głównie przez delikatną i adekwatną pielęgnację niemowlęcia, ale także przez:
• masowanie, dotykanie, głaskanie,
• noszenie (także w chuście), tulenie, bujanie, łagodny taniec,
• umożliwienie maleństwu swobodnej eksploracji otoczenia, czyli układanie go na brzuszku na podłodze,
• umożliwienie dziecku poznawania różnych faktur i materiałów,
• śpiewanie, puszczanie muzyki, podawanie grzechotek,
• prezentowanie różnych zapachów i smaków.
Domowe zabawy sensoryczne dla dzieci w wieku przedszkolnym
Układ dotykowy
Sygnałami zaburzeń układu dotykowego, które powinny wzbudzić czujność rodzica, mogą być m.in.:
• niechęć do zabiegów pielęgnacyjnych (mycia głowy, czesania włosów, obcinania paznokci, smarowania kremem),
• unikanie kontaktu cielesnego, dotykania, przytulania,
• nadwrażliwość na materiały, metki w ubraniach,
• wybieranie obszernych ubrań,
• unikanie brudzących zabaw (piasku, błota, malowania rękami),
• wybiórcze jedzenie (konkretne smaki, wybrane konsystencje),
• trzymanie długopisu opuszkami palców,
• zakrywanie uszu w czasie hałasu (w centrum handlowym, w czasie odkurzania itp).
Zabawy wspierające układ dotykowy:
1. Pudło sensoryczne
Do plastikowego pudełka nasypać np. ryżu albo kaszy manny i wrzucić drewniane puzzle. Zadaniem malucha będzie wyłowienie ukrytych elementów. Można także pokusić się o przygotowanie małego dzieła sztuki. W tym wypadku bazą będzie ryż zafarbowany na zielono (np. barwnikiem spożywczym), do którego wystarczy wrzucić różne zabawki tematyczne, np. biedronki, motylki…
Dla starszych dzieci doskonale sprawdzi się duże plastikowe pudełko. Wystarczy wypełnić piaskiem lub kaszą manną, dosypać kamyków i ukryć w nim małe dinozaury.
2. Ścieżki sensoryczne
Wystarczy na macie piankowej albo na dywanie ułożyć np.: kamyki, małe szyszki, patyki, kasztany, ziarna fasoli czy żołędzie. Chodzenie po ścieżce sensorycznej to świetny masaż dla małych stóp, pobudza różne receptory, stymuluje wyobraźnię i równowagę oraz poprawia koordynację wzrokowo-ruchową.
3. Masy sensoryczne
Zabawy różnymi masami to świetne ćwiczenie dla małych rączek. Dzieci z zaburzeniami SI często nie lubią się brudzić, ale ugniatanie, przelewanie i dotykanie różnych faktur jest bardzo ważne w rozwoju motoryki małej. Dlatego warto proponować malcowi różne rozwiązania: ciastolinę, galaretki, piasek kinetyczny, lód itp. W warunkach naturalnych w zupełności wystarczy piasek i błoto.
4. Wspólne gotowanie
Mieszanie, przelewanie, odmierzanie, ugniatanie – wszystkie te czynności doskonale stymulują receptory dłoni. Dodatkowo zaangażowanie malca w przygotowywanie posiłków może zaprocentować także na innym polu – dzieci chętniej próbują dań, w których przyrządzaniu aktywnie uczestniczyły
